ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ – ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ – ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι σε όλα τα πλάτη και μήκη του πλανήτη μας που δεν ανέχονται την κατάσταση που συμβαίνει γύρω τους.  Ονειρεύονται να αλλάξουν τα πράγματα, δεν συμβιβάζονται με την ιδέα ότι «τίποτα δεν αλλάζει», ονειρεύονται να αναταράξουν την κοινωνία και να πάρουν στα χέρια τους την καθημερινότητά τους.

Από αυτά τα όνειρα και τις επιθυμίες ξεπηδούν μικρές και μεγάλες προσπάθειες για δικαιοσύνη και αξιοπρέπεια. Προσπάθειες με μοναδικό στόχο να χτίσουν και να διαδώσουν διαφορετικά μοντέλα εμπορίου και οικονομίας. Προσπάθειες που γίνονται με μικρά βήματα, αλλά σταθερά, γνωρίζοντας ότι δεν ξεμπερδεύεις εύκολα από τις παγιωμένες σχέσεις εμπορίου, την αδικία, την εκμετάλλευση και την αισχροκέρδεια.

Με την προσπάθεια διάδοσης της ιδέας της εναλλακτικής-κοινωνικής οικονομίας ο στόχος είναι να δείξουμε ότι οι εμπορικές σχέσεις δεν καθορίζονται «εκ φύσεως» από το κέρδος των λίγων, μπορούν να παραμένουν ανθρώπινες ικανοποιώντας πραγματικές ανάγκες έχοντας ως βασική αρχή τον Άνθρωπο πάνω από τα κέρδη.

Στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια έχουν δημιουργηθεί δίκτυα εναλλακτικής οικονομίας με διάφορες μορφές (ανταλλακτικά παζάρια, τράπεζες χρόνου, τοπικά εναλλακτικά νομίσματα, κοινωνικά παντοπωλεία, οργανώσεις συλλογικής κουζίνας) και σύμφωνα με τον καθηγητή Πολιτικής Οικονομίας και αντιπρύτανη του Πανεπιστημίου Κρήτης, Γιώργο Σταθάκη: «Μέσα στο 2012 πάνω από 90 περιοχές της χώρας θα συναλλάσσονται με κοινωνικό νόμισμα, δηλαδή ανταλλαγή προϊόντων και υπηρεσιών».

Ελληνικά Δίκτυα Εναλλακτικής Οικονομίας
Στην χώρα μας σήμερα λειτουργούν: η Χρονοτράπεζα του Ελληνικού Δικτύου Γυναικών Ευρώπης, το Πανελλαδικό Δίκτυο Ανταλλαγής Αγαθών και Υπηρεσιών του «Πελίτι» (από το 1995), το Δίκτυο Εναλλακτικής Οικονομίας Ιεράπετρας «Καερέτι», το Δίκτυο Ανταλλαγών του Νομού Πιερίας, η Τράπεζα Χρόνου και Αλληλεγγύης Μοσχάτου, το Δίκτυο Ανταλλαγών Χανίων, το Δίκτυο Ανταλλαγών και Αλληλεγγύης Κέρκυρας «Μπουτσούνι», ο «Οβολός» της Πάτρας, το ΤΕΜ Μαγνησίας, η Εναλλακτική Μονάδα Ροδόπης «EMRO», το Δίκτυο Ανταλλαγής και Αλληλεγγύης «Φασούλι» (Αθήνα) και η Τράπεζα Χρόνου της  Πλατείας Συντάγματος. Επίσης πολλές προσπάθειες βρίσκονται ακόμη στο στάδιο του σχεδιασμού σε όλη την χώρα, ενώ πολλές είναι και οι σχετικές κινήσεις που γίνονται στο διαδίκτυο.

Μην «ανησυχείτε» δεν σας μιλάμε για «απραγματοποίητες ουτοπίες», σας μιλάμε για εγχειρήματα τόσο πραγματικά που έχουν γεύση και μυρωδιά! Γεύση και μυρωδιά από τον ολοκαίνουργιο (αλλά και ξεχασμένο) τρόπο ζωής της ανθρωπότητας!

Δίκτυα Ανταλλαγών
Οι άνθρωποι έχουν ανάγκες που δεν μπορούν ο καθένας να τις καλύψει μόνος του. Στα πλαίσια του ανταγωνισμού καθένας προσπαθεί να επιβιώσει πολλές φορές εις βάρος του άλλου. Τι καλύτερο όμως από την συνεργασία των ανθρώπων; Αν οι άνθρωποι αντάλλαζαν μεταξύ τους προϊόντα και υπηρεσίες, τότε δεν θα υπήρχαν οφειλές. Σε κάποιες χώρες χρησιμοποιούν τα "Τοπικά Συστήματα Ανταλλακτικού Εμπορίου", τα οποία έχουν τοπικό χαρακτήρα, λειτουργούν σε επίπεδο γειτονιάς, συνοικίας ή πόλης, αλλά επειδή όλα τα δίκτυα ανήκουν σε ένα μεγαλύτερο, υπάρχει η δυνατότητα για ανταλλαγές μεταξύ των επιμέρους δικτύων, δηλαδή και μεταξύ ατόμων και μεταξύ ομάδων-συνοικιών αλλά και μεταξύ πόλεων. Για να συμμετέχει κανείς αρκεί να εγγραφεί στον κατάλογο των συναλλασσομένων, δηλώνοντας τι προϊόντα και υπηρεσίες μπορεί να προσφέρει. Φυσικά όλα τα μέλη έχουν πρόσβαση στον κατάλογο, ώστε να επιλέγουν με ποιον και για τι θα συναλλαχθούν.

Τράπεζες Χρόνου
Οι Χρονοτράπεζες, είναι δίκτυα ανταλλαγής υπηρεσιών. Βασική τους αρχή είναι η ισότητα του χρόνου όλων των ανθρώπων, επομένως χρησιμοποιείται ο χρόνος ως μονάδα μέτρησης αξίας, δηλαδή η ώρα εργασίας. Κάθε μέλος καταγράφει τις υπηρεσίες που μπορεί να προσφέρει και έχει έναν λογαριασμό που πιστώνεται ή χρεώνεται, ανάλογα με το αν προσφέρει ή δέχεται υπηρεσίες. Κάθε άτομο δεν υποχρεώνεται για τίποτα που να μην έχει προσφερθεί το ίδιο. Κατά κάποιο τρόπο είναι ένα εθελοντικό δίκτυο που μπορεί να βοηθήσει ιδιαίτερα οικογένειες με οικονομικές δυσκολίες. Έτσι τα άτομα που βοηθιούνται νιώθουν καλύτερα, μπορούν να προσφέρουν ανάλογα με τις δεξιότητές τους και συνάμα συμμετέχουν και κοινωνικοποιούνται. Η τράπεζα χρόνου δημιουργεί σχέσεις αμοιβαιότητας σε αντίθεση με την μισθωτή εργασία.

Υπολογίζεται ότι το 10% των εργαζομένων στην Ευρώπη απασχολούνται σήμερα σε διάφορους κλάδους της κοινωνικής οικονομίας. Περίπου 40 εκατομμύρια Γάλλοι και 60 εκατομμύρια Γερμανοί είναι μέλη τέτοιων συνεταιρισμών, σωματείων, συλλόγων, δικτύων και αλληλοβοηθητικών ταμείων που συν-αποτελούν την κοινωνική οικονομία. Η Social Economy Europe (www.social economy.eu.org) είναι το πανευρωπαϊκό σχήμα που συγκεντρώνει κάτω από την ομπρέλα του πολλές από αυτές τις εναλλακτικές οργανώσεις και δραστηριότητες.

Οι φορείς της κοινωνικής οικονομίας δραστηριοποιούνται με μοναδικό μέλημα την εξυπηρέτηση των μελών τους και το συλλογικό όφελος. Χαρακτηρίζονται από τις ισότιμες-δημοκρατικές διαδικασίες στη λήψη των αποφάσεων και έχουν προτεραιότητα τις πραγματικές ανάγκες των ανθρώπων και την απασχόληση.